Myanmar- Thayet Türk Şehitliği

Myanmar Güney Doğu Asya’da bulunan yaklaşık 50 milyon nüfusa sahip bir ülke. Halkın büyük bir çoğunluğunun Budizm inancına sahip olduğu ülke büyüleyici mimarisi ve otantik görüntüsü ile tüm dünyadan birçok turistin ilgisini çekmektedir. Ülkenin birçok yerinde karşımıza çıkan Pagoda’lar yani Budist tapınaklarının yanı sıra geleneksel mutfak kültürü, kıyafetleri ve yaşam tarzı ile ziyaretçilerin beğenisini toplamaktadır.

Ülkenin kuzeybatısında bulunan Arakan eyaletinde ise sayıları 800 bini aşan Rohingya Müslümanları yaşamaktadır. 2012 yılında ülkede gerçekleşen ayaklanmalarda Rohingya Müslümanları etnik temizliğe tabi tutulmuş ve Bangladeş’e sınırında iki ülke arasında sıkışmışlardır. Ülkede yeniden güvenliğin sağlanması ile bölgede yaşayan Müslümanların yaşam koşullarını yeniden düzeltmek için birçok uluslararası örgüt ve STK projeler yürütmektedir. Birleşmiş Milletlere göre Rohingya Müslümanları dünyada en çok zulüm gören halklar arasındadır.

Ne yazık ki bölgede Müslümanların gördüğü zulümlerin bir başka örneği yaklaşık 100 yıl önce yaşanmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Irak ve Filistin cephesinde İngilizlere esir düşen yaklaşık 12 bin Osmanlı askeri o dönemde İngiliz Sömürge devleti olan Burma (bugünkü Myanmar)topraklarında bulunan Thayet esir kampına getirilmişlerdir.

O dönemlerde İngilizlerin ülkede inşa ettiği demiryolu inşaatında çalışmaya zorlanan askerlerin bir kısmı, ağır çalışma şartlarının yanı sıra, bölgede görülen şiddetli sıcaklıklar, salgın hastalıklar ve kötü yaşam koşulları nedeniyle hayatlarını bu ülkede kaybederek şehit olmuşlardır.

Ülkenin farklı noktalarında ayrı ayrı Türk isimlerinin bulunduğu mezar taşları bulunmaktadır, bunların yanında Meiktila ve Thayet kasabalarında iki adet toplu halde Türk şehitlikleri bulunmaktadır.

Thayet Türk şehitlikleri bulunduktan sonra diplomatik girişimler sonucu şehitliğin bulunduğu bakımsız durumdan kurtularak buraya bakımlı bir şehitlik inşa edilmesi için gerekli izinler alınarak Genelkurmay Başkanlığı tarafından girişim başlatılmıştır. Nihayet 2015 yılında şehitlik TİKA tarafından inşa edilerek açılmıştır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı açılan şehitliğin bakım ve gözetim masraflarını üstlenmiştir. Thayet kasabasının 3,5km dışında bulunan Şehitliğe ulaşımı sağlayan yolun inşası ise 2016 itibari ile tamamlanma aşamasındadır.

Yeni yapılan şehitliğin kitabesinde “Birinci Dünya Savaşında Irak, Filistin, Suriye ve Arabistan Cephelerinde Osmanlı ve İngiltere Orduları arasındaki çarpışmalar sırasında İngilizlere esir düşerek Myanmar’a getirilen ve burada şehit düşen Türk askerlerinin ve sivil memurlarının aziz anısına. Bu şehitlikte mevcut kayıtlara göre tespit edilebilen 222 mezar taşı var olup, daha nice şehidimizin burada yattığına inanılmaktadır.” yazmaktadır.

Şehitlikte Basra Valisi Suphi Bey’in mezarının da bulunduğu 226 mezar taşı bulunmaktadır. Taşların bir kısmında , eski şehitliğe ait mezar taşlarındaki kimlik bilgilerinin zamanla silinmiş olmasından dolayı meçhul asker yazmaktadır.

Gerek Myanmar’ın Türkiye’ye uzaklığı gerekse şehitliğin Myanmar içinde ulaşım zorluğu buraya gitmemizi zorlaştırsa da, Thayet Türk Şehitliği  ecdadımızın 1.dünya savaşı sonrasında ne tür zorluklar yaşadığının daha iyi anlaşılması için herşeyden önce şehitlerimizin aziz anısına bir vefa göstergesi olarak Myanmar’a gelen her Türk’ün mutlaka ziyaret etmesi gereken bir yerdir.

Thayet Türk Şehitliğine nasıl gidilir?

Myanmar Türk vatandaşlarından vize talep etmektedir. Thayet Türk şehitliğine gitmek için Tayland’ın Bangkok şehrine gelinerek(İstanbul-Bangkok uçuşu yaklaşık 8 saattir) burada bulunan Myanmar Elçiliğinden vize alınılabilir. Daha sonra Myanmar’ın Yangon şehrine uçakla gelinir.(Bangkok-Yangon uçuşu yaklaşık 1,5 saattir)

Yangon şehrinden araç kiralayarak ya da otobüs veya trenle Aunglan şehrine gelinir. Bu yol yaklaşık olarak 350km olsa da gidiş geliş tek şerit bir yol olduğu için 7-8 saat sürmektedir. Trenle 9 saat sürmektedir.  Aunglan şehrinden Aravadi nehrinin diğer yakasında bulunan Thayet kasabasına yaklaşık 40 dk’lık bir tekne yolculuğu ile geçilir. Thayet kasabasında at arabası kiralanarak 15-20 dakikalık bir yolculuk ile şehitliğe ulaşılır.

Koordinatlar:  19°20’45.49″K   –  95°11’2.66″D