Capoeira Müziği ve Zikir

Brezilya ülkemizden 10.000km uzaklıkta bir ülkedir. Eski Portekiz sömürgesi olan ülkenin tarihsel dönüşümüne baktığımızda, 16. Asrın ortalarından itibaren, Portekiz Krallığının en önemli topraklarından birisi haline gelmiştir. Ülkede Portekizlilerin kurduğu birçok plantasyonlarda çalıştırılmak üzere bölgeye Afrika’dan çok sayıda köle getirilmiştir. Bu kölelerin zaman içerisinde gördükleri zulümüm bir ifadesi olarak Capoeira müziği doğmuştur. Ve zaman içerisinde müzik eşliğinde yapılan hareketlerle bir direnişin sembolü ve bir savunma sanatına dönüşmüş, tüm dünyayı etkisine almış köklü bir Brezilya geleneği haline gelmiştir.

Capoeira müziğinin doğuş kökenleri ile ilgili çok ilginç bir teori vardır. Bu da Afrika’dan getirilen çok sayıda Müslüman kölenin, zorla dinlerini değiştirilmesine karşın, İslam inancından gelen zikir geleneklerini Capoeira ezgilerinde yaşatmalarıdır. Capoeira müziğini dinleyen çok kişi, bu müziklerin zikir pratikleri ile ne kadar içli dışlı olduklarını derinden hisseder. Bu ezgilerde, modern Portekizcede anlamı bilinmeyen bazı kelimeler sürekli tekrar edilerek Capoeira yapanlar bir nevi meditasyon haline girerler.

Bu ezgilerden bilindik bir tanesi “Lá lauê lauê lauê lauê” denmektedir. Bu ezgi aslında bize yüzlerce yıl geçmişte yaşamış Müslüman kölelerin, moral ve teselli bulmak için birlikte zikrettikleri La ilahe İllallah nidalarını iletmektedir. Bugüne kadar bu konu üzerine araştırmalar yapılmış olsa da, kölelik dönemine ait birçok kültürel gelenek büyük ölçüde yok edildiği için bu tür etkileri bilimsel ya da etimolojik olarak araştırmak çok mümkün olmasa da, Capoeira müziği ile Afrika’da görülen zikir gelenekleri arasındaki benzerlik hiç kimse tarafından reddedilemez.

Mevlevi geleneğinin merkezi olan Konya’da her yıl mistik müzik Festivali düzenlenmektedir. Buradan tüm Konyalı yöneticilere çağrımdır, bu festivallere mutlaka Brezilya’dan bir Capoeira grubu davet edilmeli ve bu uzak iki ülke arasındaki tarihi dostluk ve kardeşlik yeniden anılmalı yaşatılmalıdır.  Capoeira müziğinin Brezilya’daki önemli merkezleri haline gelmiş şehirlerle mutlaka Konya arasında kardeş şehir anlaşmaları düzenlenmeli ve bu geleneğin Konya’da da yaşatılması sağlanmalıdır. Birçok yönde ülkemize öncülük eden bir şehir olan Konya’nın Capoeira sanatının ülkemizde tanıtımına da önemli katkı sağlayacağı inancındayım.

Türkiye’de bulunan Brezilya Büyükelçiliği ile Konya’daki Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü başta olmak üzere diğer birçok kamu kurumlarımız arasında de bu anlamda kültürel ilişki ve işbirliği geliştirilmesi ve tarihten gelen bu kardeşliğin kalıcı olmasını temenni ediyorum.