3x3x3 Sabır Küpü Nasıl Çözülür?

Türkçedeki isimleri ile Sabır küpü, akıl küpü, zeka küpü, orijinal ismi ile Rubik Küp 1970 lerde dünyayı kasıp kavuran oldukça zekice tasarlanmış bir oyuncak. İsmini ise kendini tasarlayan Macar mimar Ernõ Rubic’ten alıyor. Aslında bu küp oyuncaktan daha ziyade 3 boyutlu bir bulmaca.

Çoğumuz William Smith’in rol aldığı meşhur Pursuit of Happiness filmini izlemişizdir. Filmdeki adıyla Chris Gardner, hayatının iş fırsatının peşinde koşarken, iş verenini küpü taksinin varacağı yere kadar çözmesiyle etkilemeyi başarmaktadır. Ancak bu küpü çözmeniz için onun kadar zeki olmanıza gerek yok. Daha çok sabra ihtiyacınız olduğunu düşünüyorum. O yüzden yazının başlığında özellikle sabır küpü ismini kullandım.

Bu küpün İlk olarak 3x3x3’lük versiyonu üretilmiş ve dünyaya yayılmış. Sonrasında bu fenomeni 4x4x4,5x5x5, 7x7x7 ve 11x11x11 gibi türevleri izlemiştir. Günümüzde birçok ülkede Rubik Küp federasyonları bulunmaktadır ve dünya çapında küpün çözümü ile ilgili farklı kategorilerde turnuvalar düzenlenmektedir.

Birçoğunuz internette 4 saniyede 3x3x3lük küpü çözen çocuğun videosunu izlemişsinizdir. Ancak küpü çözmeniz videoda göründüğü kadar kolay değil. 3x3x3 lük küpü çözmenin birçok farklı yöntemi var. Küpü hızlı çözenlere, speed cuber deniyor, ve onlar başlangıç pozisyonu üzerinden bir algoritma çıkararak çözüme gitmeyi deniyor.  Ben size daha kolay ve yaklaşık 3 dakika süren çözümü anlatacağım. Aşamaları takip ederseniz bu küpü çözmenin çok zor olmadığını anlayacaksınız.

3x3x3 Küpün yüzeylerindeki orta kareler sabittir, ve diğer parçalar onların etrafında hareket etmektedir. Her parça tektir ve her parçaya ait sadece bir doğru pozisyon vardır.4x4x4 yada diğer küpler de 3x3x3 küpe benzetilerek çözülür. Başka bir deyişle, önce 3x3x3 ün bozuk haline gelinir, sonra aynı yöntemle çözülür. Çözümümüze başlamadan önce hamleleri tanıyalım.

Küpteki yapacağımız hamleler şu şekilde tanımlanmıştır:

 Arka yüzü saat yönünde 90° döndürme.

 Arka yüzü saat yönünün tersi yönünde 90°  döndürme.

 Alt yüzü saat yönünde 90° döndürme.

 Alt yüzü saat yönünün tersi yönünde 90° döndürme.

 Ön yüzü saat yönünde 90° döndürme.

 Ön yüzü saat yönünün tersi yönünde90°  döndürme.

 sol yüzü saat yönünde 90° döndürme.

 sol yüzü saat yönünün tersi yönünde 90° döndürme.

 sağ yüzü saat yönünde 90° döndürme.

 sağ yüzü saat yönünün tersi yönünde90°  döndürme.

 Üst yüzü saat yönünde90°  döndürme.

 Üst yüzü saat yönünün tersi yönünde 90° döndürme.

Adım1-Beyaz Artı

Beyaz yüzeyi üste alın.Beyaz artı işareti yapın. Artı işaretini yaparken, kenarlardaki renklerinde doğru oturduğundan emin olun. Bunu birkaç denemede kolayca yapabilirsiniz. Bu adımdan sonra küp şu şekilde görünecek.

Adım2-Beyaz Yüzeyi tamamlama

Köşe parçalarını oturtarak üst yüzeyi tamamen beyaz hale getirin. Bunu yaparken yukarı çekeceğiniz parçayı bulun. Köşe parçasının beyaz yüzeyi L yüzünde kalacak şekilde alt sol köşeye parçayı alın. Sonra şu mini- kombinasyonu yaparak parçayı yerine alın: 

Bu kısıma kadar olan kısmı küple biraz vakit geçirdikten sonra hızlıca yapabilirsiniz. Bütün köşeleri bu şekilde yerine alın. Bu adımdan sonra küp şu şekilde görünecek.

Adım3-Sarı olmayan parçaları yerine alma.

Sarı yüzeyi üste alın. Yan parçalarda ne olduğunun önemi yok. Üzerinde sarı olmayan parçaları tek tek yerlerine alacağız. Sarı olmayan bir parça bulun, bu parça mesela resimde gördüğümüz kırmızı yeşil parça olsun. Onu kırmızı yüzeyini doğru pozisyona getirdikten sonra şu kombinasyonu yaparsak küpün geri kalanı hiç bozulmadan parça yerine oturmaktadır.

Yada parçayı sol çapraz değil de sağ çapraz aşağı hareket ettirmek isteseydik, aynı şeyi tersten yapacaktık yani:

Bu adımı defalarca yaparak, parçalara ne olduğunu izleyin. İlk başta beyaz köşe parçasını yukarı çekiyorsunuz, sonra o parçayı, yerine sokmak istediğiniz parça ile yan yana getiripi sonra ikisini birden yerine sokuyorsunuz. Algoritmaları uygularken parçalara neler olduğunu takip ederseniz, şaşırmadan uygulayabilirsiniz.

Adım4-Üst Yüzeyde Sarı Artı işareti Yapma.

Bu aşamada üst yüzeyde bir sarı artı işareti oluşturmayı amaçlıyoruz, ancak bu ilk başta yaptığımız beyaz artı gibi olmayacak. Bu sefer yan yüzeylere hangi rengin geldiğinin önemi yok.

Bu aşamada kübün üst yüzeyinde 3 farklı durum kalma ihtimali var.(Eğer zaten artı ise bir sonraki aşamaya geçin)

Küpün üst yüzeyinde bu şekilleri gördüğünüzde Küpü bu pozisyona getirerek işleme devam edin.  Artı oluşana kadar bunu tekrar ettirin.(Not, bu kombinasyonu yaparken sarı üstte kalacak. O pozisyonu bozmuyoruz.)

Adım5 –Tüm üst yüzeyi sarı yapma.

Bu aşamayı yaparken de kenarların hangi renk olduğuna hiç bakmıyoruz, amacımız tüm üst yüzeyleri sarı yapmak. Bu aşamada da bir önceki aşama gibi 3 durum olma ihtimali var.

Çözümü uygularken üst yüzeyde bu durumları gördüğümüzde küpü elimizde bu pozisyonlara getirerek işleme devam ediyoruz.

Tüm yüzeyler sarı olana kadar ve yüzeyi her defasında yukarıdaki şemaya göre konumlandırarak bu işlemi tekrar edin. Bu adım bitince küp şu şekilde görünecek:

Adım 6-Sarı köşeleri yerine oturtma.

Yan yana iki sarı köşe yerine oturuyorsa, başlamadan önce onları yerine oturtun, böyle bir durum yoksa, bir köşeyi yerine oturtarak işleme başlıyoruz. Bu algoritmamız biraz daha karmaşık gibi görünüyor, ama birkaç denemeden sonra eliniz alışacak ve artık hiç klavuza bakmadan hızlıca yapabileceksiniz.

 

Dört köşede yerine oturuyorsa, bir sonraki adıma geçin, sadece iki köşe oturuyorsa oturanlar arka yüzde kalıyorken kombinasyonu tekrar edin. (Bu aşamada 4 köşe bir türlü yerine oturmuyorsa küpünüz hatalı dizilmiş olabilir. Küp söküldüğünde düzgün takılmazsa, çözümsüz pozisyonda kalabilir. Tekrar parçalara ayrılıp düzgün dizmeden o küpü hiçbir kombinasyonla çözmeniz mümkün olmaz.) 

Bu adımı biritriğinizde küp şu şekilde görünecek.

Adım7- Sarı Orta parçaları yerine yerleştirin.

Bu aşamada yine iki ihtimal var, bir orta parça yerinde olabilir, veya dört orta parçada yerinde olmayabilir. Her iki durumda da kombinasyonumuz değişmiyor.

Eğer 4 parça da yerinde değilse aşağıdaki kombinasyonlardan herhangi birini uygulayın. Bir tane parça yerine oturduktan sonra yerine oturan parçayı arka yüzeye alın.

Kalan 3 parçaya bakın. Uygulayacağımız kombinasyonla arkadaki parça kıpırdamayacak, bu üç parça kendi aralarında yer değiştirecek. Bunun için parçaların saat yönündemi yoksa diğer yönde mi dönmesi gerektiğine bakın. Saat yönünde ise:

Eğer saat yönünün tersine ise aynı işlemi tersten yapıyoruz:

 

Bu işlemi yaptıktan sonra küpünüzün çözülmüş olması gerekiyor.

 

Rubik küp insanın 3 boyutlu algısını geliştiren ve eğlenceli vakit geçirmesini sağlayan bir 3 boyutlu bulmacadır. Küpü çözmenin zevkine vardığınızda, 4x4x4 ve diğer türleri deneyeceğinize eminim.

Kolay gelsin.